Ngự y mật phương - Phương pháp bào chế của Thái y viện phục vụ các vị vua, hoàng tộc

Ngự y mật phương - Phương pháp bào chế của Thái y viện phục vụ các vị vua, hoàng tộc
Hãy cùng tìm hiểu về Thái y viện, về các bài thuốc quý hiếm, hiệu quả thần kỳ này và cách thức làm thế nào để các bài thuốc này phát huy được hết hiệu quả điều trị trong điều kiện công nghiệp hiện đại ngày nay.

Nền y học cổ truyền hình thành và phát triển suốt hàng ngàn năm lịch sử. Tuy đã tích lũy được một kho tàng đồ sộ các bài thuốc Đông y, nhưng trong đó chỉ một số rất hiếm các bài thuốc hiệu nghiệm thần kỳ (cho ngay cả với các bệnh nan y khó chữa nhất) mới được ghi chép, tổng hợp và lưu trữ thông qua các mộc bản tại Thái y viện - cơ quan chăm sóc sức khỏe chuyên biệt trong hoàng cung, cung đình ngày xưa.

1. Lịch sử ra đời, phát triển của Thái y viện - Nơi chăm sóc cho các bậc vua chúa

Thái y viện là cơ quan đặc biệt chuyên trách đảm nhiệm việc chăm sóc sức khỏe cho các bậc vua chúa, hoàng tộc và các vị đại thần trong triều đình. Thái y viện là nơi chịu trách nhiệm chẩn trị, kê đơn, bào chế dược liệu, chuyên đảm bảo việc chữa trị bệnh trong hoàng cung và phòng chống dịch bệnh cho cả kinh thành.

Đây cũng là nơi tập trung các bậc thầy thuốc nổi tiếng nhất và giỏi nhất trong cả nước hội tụ về và tất cả đều được gọi với một danh xưng vinh dự là “Ngự y”.  

Là triều đại cuối cùng trong lịch sử phong kiến Việt Nam, triều Nguyễn có sự quan tâm đặc biệt tới việc xây dựng và hoàn thiện cơ cấu tổ chức của Thái y viện. Đây là cơ quan y tế cấp trung ương được hình thành ngay từ khi vua Gia Long lên ngôi năm 1802 và cơ bản hoàn thiện vào năm 1804 với cơ sở được xây dựng tại phường Dưỡng Sinh trong kinh thành. Đến thời Minh Mạng, Thái y viện được dời về phía đông Duyệt Thị Đường, trong Tử Cấm Thành. 

thai-y-vien-duoi-trieu-vua-gia-long

Năm Minh Mạng thứ nhất (1820) cơ cấu bộ máy Thái y viện mới hoàn chỉnh, đứng đầu là quan Chính ngự y (hàm chánh ngũ phẩm), cấp phó có 2 người quan Phó ngự y (hàm tòng ngũ phẩm), tiếp đến là các quan y chính (12 người, hàm chánh thất phẩm, bát phẩm và cửu phẩm), quan y phó (12 người, hàm tòng thất phẩm, bát phẩm và cửu phẩm), dưới quan y chính là quan chính y sinh (12 người, hàm chánh cửu phẩm) và phó y sinh (30 người, hàm tòng cửu phẩm); ngoại khoa, có 20 người, gồm y chính (2 người, hàm chánh bát phẩm), phó y chính (2 người, hàm tòng bát phẩm) và quan y sinh (16 người, hàm tòng cửu phẩm).

Theo tài liệu châu bản Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ, việc tuyển chọn các Ngự y vào Thái y viện được tổ chức rất kỹ, thông qua hội đồng sát hạch, gồm có Viện Cơ mật, Nội các, Xứ Thị vệ và Thái y viện… Sau khi hội đồng này đã sát hạch, sẽ làm danh sách tâu lên và đích thân nhà vua sẽ phê chuẩn. Bên cạnh quy trình sát hạch nghiêm ngặt, các bậc Ngự y trong Thái y viện còn có thể được lựa chọn thông qua quá trình tiến cử, Vua sẽ ban chỉ dụ cho các quan địa phương để tìm chọn danh y tài giỏi để tiến cử nhập cung.

2. Phương pháp bào chế Ngự y mật phương là gì? 

Trong Đông y, các bậc Danh y đều có chung một nhận định dùng thuốc hơn nhau ở phương thức bào chế, sao tẩm. Mục đích của bào chế là để giảm tính độc, tính hàn tà, nhiệt thực quá mức, đồng thời làm tăng dược tính của dược liệu, cuối cùng đưa thuốc vào đúng vị trí cần trị bệnh. Chẳng hạn, Bạch thược dùng sống để bổ âm, sao với giấm (có vị chua, quy kinh Can) để thuốc vào Can, chữa bệnh ở Can (Gan). 

Phương pháp bào chế muốn hiệu nghiệm cốt ở chỗ vừa đủ, non quá thì khó kiến hiệu, già quá thì mất khí vị. Để bào chế đạt được yêu cầu như trên không phải là dễ, phụ thuộc rất nhiều vào kiến thức, năng khiếu, tài năng của người bào chế: Cắt, thái dày hay mỏng, sao nên già hay non… tất cả đều được trui rèn, đúc kết qua nhiều năm kinh nghiệm trong nghề.

bai-thuoc-ngu-y-mat-phuong

3. Các bài thuốc trong Ngự y mật phương luôn được coi là "quốc bảo"

Một người bào chế giỏi, ngoài sự hiểu biết về dược tính, còn phải tùy theo trạng thái phẩm chất của vị thuốc, từng yêu cầu của bài thuốc mà định việc bào chế cho được vừa chừng. Bào chế các vị thuốc, phát triển thành các bài thuốc hiệu nghiệm thực sự là điều cực khó mà rất hiếm người làm được, chỉ có các bậc Ngự y đức cao vọng trọng, có tài năng thiên bẩm, nhiều kinh nghiệm thực tiễn phong phú mới có thể làm tốt được. 

Các bài thuốc trong Ngự y mật phương luôn được coi là "quốc bảo", là những bài thuốc có giá trị nhất, chỉ dành riêng cho những bậc vương tôn quý tộc, đại thần tôn quý, chỉ được lưu giữ ở Thái y viện và cấm lưu truyền ra ngoài.

Ngự y mật phương là các phương pháp bào chế thuốc hiệu nghiệm nhất của ngàn năm y học cổ truyền do các bậc Ngự y trong Thái y viện sáng tạo, nhờ dày công nghiên cứu, chọn lọc, gia giảm, tinh chỉnh thành phần, sử dụng các vị dược liệu quý hiếm nhất một cách phù hợp nhất để bào chế ra các bài thuốc hiệu nghiệm nhất với cả các bệnh nan y.

Ngự y mật phương - Phương pháp bào chế của Thái y viện phục vụ các vị vua, hoàng tộc

Bình luận

0 bình luận, đánh giá

TVQuản trị viênQuản trị viên

Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm

Trả lời.
Thông tin người gửi
Nhấn vào đây để đánh giá
Thông tin người gửi

Bài xem nhiều

Đáng chú ý

Nổi bật trang chủ
HLV Kim Sang Sik tin tưởng U23 Việt Nam vô địch Đông Nam Á
26 Tháng 07, 2025

HLV Kim Sang Sik quyết tâm cùng đội tuyển U23 Việt Nam vô địch U23 Đông Nam Á.

Đọc thêm
Lịch sử đối đầu áp đảo của U23 Việt Nam trước U23 Philippines

Lịch sử đối đầu áp đảo của U23 Việt Nam trước U23 Philippines

25 Tháng 07, 2025

Đội tuyển U23 Việt Nam đang sở hữu thành tích bất bại trước U23 Philippines trong hơn một thập kỷ qua.

TPHCM ghi nhận ca đầu tiên mắc bệnh ho gà trong năm

TPHCM ghi nhận ca đầu tiên mắc bệnh ho gà trong năm

25 Tháng 07, 2025

Ngày 24/7, thông tin từ Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TPHCM (HCDC), ca bệnh ho gà đầu tiên trong năm là trẻ nhỏ khoảng...

Thái Lan có bao nhiêu chiến đấu cơ F-16?

Thái Lan có bao nhiêu chiến đấu cơ F-16?

25 Tháng 07, 2025

Quân đội Thái Lan được cho là vượt trội hơn quân đội nước láng giềng Campuchia về cả quân số lẫn vũ khí.

‘Messi sẽ nâng tầm World Cup 2026’

‘Messi sẽ nâng tầm World Cup 2026’

25 Tháng 07, 2025

Liên đoàn bóng đá Argentina xác nhận siêu sao Messi sẽ cùng tuyển quốc gia tham dự vòng chung kết World Cup 2026.

Lật xe khách Quốc lộ 1 tại Hà Tĩnh: 9 người tử vong, 15 người bị thương

Lật xe khách Quốc lộ 1 tại Hà Tĩnh: 9 người tử vong, 15 người bị thương

25 Tháng 07, 2025

Rạng sáng 25/7, một chiếc xe giường nằm chạy tuyến Hà Nội–Đà Nẵng mất lái và lật nghiêng tại phường Sông Trí (Hà Tĩnh), khiến...

Nhật Bản nỗ lực nâng cao giáo dục tiếng Anh

Nhật Bản nỗ lực nâng cao giáo dục tiếng Anh

25 Tháng 07, 2025

Chính phủ Nhật Bản đang đẩy mạnh nỗ lực nâng cao kỹ năng ngoại ngữ cho học sinh, thông qua việc cải cách chương trình...

Gameshow làm sống dậy hình ảnh miền quê Việt

Gameshow làm sống dậy hình ảnh miền quê Việt

25 Tháng 07, 2025

Những chương trình gameshow (trò chơi truyền hình) làm sống dậy hình ảnh nông thôn Việt một cách gần gũi, sinh động.

Trung Quốc, Malaysia kêu gọi Thái Lan, Campuchia sớm đàm phán: Hòa bình là lựa chọn duy nhất

Trung Quốc, Malaysia kêu gọi Thái Lan, Campuchia sớm đàm phán: Hòa bình là lựa chọn duy nhất

25 Tháng 07, 2025

Thủ tướng Anwar Ibrahim của Malaysia nước hiện giữ vai trò Chủ tịch ASEAN, bày tỏ hy vọng Campuchia và Thái Lan sẽ ngừng...

Jin (BTS) mang concert solo lên màn ảnh rộng toàn cầu

Jin (BTS) mang concert solo lên màn ảnh rộng toàn cầu

25 Tháng 07, 2025

Jin (BTS) sẽ đưa sân khấu của mình tại Ziggo Dome (Amsterdam) đến với khán giả toàn cầu qua hình thức trình chiếu trực tiếp...

Đội tuyển quốc gia Việt Nam lọt top 10 tại Kỳ thi Olympic Vật lí quốc tế 2025

Đội tuyển quốc gia Việt Nam lọt top 10 tại Kỳ thi Olympic Vật lí quốc tế 2025

25 Tháng 07, 2025

Bộ GD&ĐT thông tin về kết quả chính thức của đội tuyển quốc gia Việt Nam dự thi Olympic Vật lí Quốc tế (IPhO) năm...

Triệt phá đường dây kinh doanh 127.000 sản phẩm thuốc lá điện tử

Triệt phá đường dây kinh doanh 127.000 sản phẩm thuốc lá điện tử

25 Tháng 07, 2025

14 người vừa bị cơ quan chức năng TP Hà Nội khởi tố về hành vi buôn bán 127.000 sản phẩm thuốc lá điện tử...

Jang Dong Gun tái xuất, ngoại hình U60 khiến ai nấy ngỡ ngàng

Jang Dong Gun tái xuất, ngoại hình U60 khiến ai nấy ngỡ ngàng

24 Tháng 07, 2025

Jane Dong Gun thoải mái xuất hiện trước công chúng sau gần một năm vắng bóng với vẻ ngoài vượt thời gian.

Trung Quốc chính thức đáp trả EU vì việc trừng phạt các công ty Trung Quốc

Trung Quốc chính thức đáp trả EU vì việc trừng phạt các công ty Trung Quốc

24 Tháng 07, 2025

Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào (Wang Wentao) đã đưa ra phản đối chính thức với Ủy viên Thương mại EU Maros...

'Bao luật’ xe tải vi phạm, một quản trị viên mạng xã hội bị khởi tố

'Bao luật’ xe tải vi phạm, một quản trị viên mạng xã hội bị khởi tố

24 Tháng 07, 2025

Mỗi phương tiện vi phạm, Bình nhận ‘bao luật’ với mức phí 300.000 đồng/xe/ngày hoặc 3 triệu đồng/tháng.

0.86934 sec| 2303.875 kb