Viêm xoang hàm kiêng ăn gì, nên ăn gì để nhanh khỏi?

I. Viêm xoang hàm kiêng ăn gì?

Viêm xoang hàm là một trong những biến thể của viêm xoang mà nhiều người dễ mắc phải và bệnh lý cũng khá khó điều trị. Cũng như các loại viêm xoang khác, chế độ dinh dưỡng là yếu tố quan trọng giúp tăng cường sức đề kháng cũng như hỗ trợ điều trị bệnh viêm xoang hàm hiệu quả rút ngắn thời gian điều trị bệnh.

Bên cạnh những loại thực phẩm tốt, người bệnh cũng nên tìm hiểu những loại thực phẩm có tác động xấu đối với bệnh để tránh.

Khi bị viêm xoang hàm, người bệnh nên hạn chế tiêu thụ những loại thực phẩm sau:

1. Thực phẩm đồ ăn cay, nóng

Đồ ăn hoặc gia vị cay nóng như: hạt tiêu, ớt… luôn thu hút và hấp dẫn của nhiều người, thế nhưng tiêu thụ quá nhiều loại đồ ăn này thì chẳng hề tốt cho những người bị viêm xoang hàm.

Chúng có thể làm kích thích phản ứng viêm trong xoang hàm, khiến cho triệu chứng sưng tấy, đau nhức mũi xoang ngày càng trở nên nặng nề hơn. 

Vì làm gia tăng mức độ viêm, nên dịch nhầy tiết ra ở mũi sẽ nhiều hơn, người bệnh cảm thấy khó chịu và thậm chí là khó thở.

Ngoài ra, đồ ăn cay nóng còn là thủ phạm gây nên tình trạng trào ngược dạ dày, dẫn đến tăng tiết axit dạ dày. Khi axit dạ dày bị đẩy ngược lên thực quản, nó có khả năng di chuyển vào phổi và gây ra hàng loạt vấn đề ở phổi và cổ họng như: 

• Sưng họng, viêm thanh quản.
• Thở khò khè.
• Viêm phổi.
• Viêm phế quản.

Chính vì vậy, người bị viêm xoang hàm cần kiêng ăn những loại thực phẩm cay nóng như vậy.

2. Thực phẩm có chứa chất gây dị ứng

Tiếp theo trong danh sách những loại đồ ăn, thức uống mà người bị viêm xoang hàm cần tránh xa đó là thực phẩm có chứa chất gây dị ứng.

Các chất gây dị ứng là nguyên nhân khiến cho các tế bào miễn dịch hoạt động mạnh mẽ để sinh ra kháng thể tấn công vào tế bào niêm mạc xoang hàm đang khỏe mạnh, sinh ra phản ứng viêm. 

Điều này có thể cho tình trạng viêm xoang hàm lan rộng hơn, triệu chứng bệnh (sổ mũi, tắc nghẹt mũi) vì thế cũng nặng nề hơn. 

Tùy theo cơ địa, sẽ có người bị dị ứng với thực phẩm này, có người sẽ bị dị ứng với loại thực phẩm khác. Nhưng theo chuyên gia một số loại thực phẩm chứa chất gây dị ứng điển hình mà người bị viêm xoang hàm không nên ăn như: Hải sản, chanh dây, quả đào, cá, hạt mè, lúa mì, đậu phộng…

3. Sữa và các sản phẩm từ sữa

Người bệnh viêm xoang hàm cần hạn chế tiêu thụ sữa và các chế phẩm từ sữa (phô mai, phô mát). Theo nghiên cứu, những người bị viêm xoang hàm có sử dụng sữa và các chế phẩm từ sữa bị tăng tiết dịch nhầy ở mũi hơn là những người không uống sữa.

Ngoài ra, dịch mũi tiết ra ở những người sử dụng sữa thường xuyên cũng đặc hơn, gây tắc nghẹt mũi và làm nặng thêm triệu chứng viêm xoang hàm.

4. Tránh ăn nhiều trái cây, đồ ăn ngọt, chứa nhiều đường

Đường là thủ phạm gây kích thích, tăng mức độ nặng của quá trình viêm. Ngoài ra, đường cũng là nguyên nhân cản trở lưu thông, tuần hoàn máu đến xoang mũi.

Như vậy, các loại thực phẩm hay đồ ăn chứa nhiều đường có thể làm cho viêm xoang hàm tiến triển nguy hiểm hơn, làm giảm quá trình chữa lành tổn thương ở niêm mạc xoang mũi.

Người bị viêm xoang hàm nên tránh ăn nhiều thực phẩm chứa hàm lượng đường cao như: bánh kẹo, quả xoài, lê, chuối, dưa hấu, nước sốt đóng hộp.

5. Đồ lạnh, có tính hàn

Thêm một loại thực phẩm mà người bị viêm xoang hàm không nên ăn nhiều đó là đồ ăn có tính hàn, đồ lạnh. 

Loại đồ ăn này có thể làm tăng nặng thêm các triệu chứng của viêm xoang hàm, tăng tiết số lượng và độ đặc của dịch nhầy. Không những vậy, một số người dị ứng với loại thực phẩm này còn có thể bị đau đầu, chóng mặt…

Những loại thực phẩm có tính hàn, lạnh mà người bệnh cần tránh đó là:

• Một số loại thủy hải sản: cua, ốc…
• Thực phẩm làm lạnh: Kem, nước đá lạnh, thực phẩm ướp lạnh.

6. Tránh đồ ăn có nhiều chất béo 

Tiêu thụ quá mức đồ ăn có nhiều chất béo như: đồ ăn chiên xào, mỡ động vật, nội tạng động vật… có thể tạo ra các mảng bám xơ vữa ngăn chặn dòng chảy máu, cản trở lưu thông tuần hoàn đến khu vực mũi xoang. 

Và vì vậy, người bị viêm xoang hàm khi ăn đồ ăn chứa nhiều chất béo sẽ lâu khỏi bệnh hơn so với bình thường. 

Thêm vào đó, người bị viêm xoang hàm khi loại đồ ăn này sẽ xuất hiện tình trạng tăng tiết nhiều dịch mũi, người bệnh phải xì mũi nhiều hơn, cảm thấy rất bất tiện và khó chịu.

7. Tránh sử dụng chất kích thích, đồ uống có chứa chất kích thích

Khi đã bị viêm xoang hàm, bạn hãy tránh xa việc sử dụng các loại thức ăn hoặc đồ uống có chứa chất kích thích nhé. 

Theo nghiên cứu, những chất kích thích này có thể gây ra tình trạng mất nước, làm tăng dịch nhầy ở xoang mũi, ức chế hệ thần kinh trung ương và làm bệnh ngày một nặng thêm.

Nhóm thực phẩm có chứa chất kích thích cần hạn chế sử dụng là: rượu bia, cà phê, cà phê, nước ngọt có ga… 

8. Thực phẩm cứng

Người bị viêm xoang hàm thường bị đau nhức răng, đau hàm trên. Nếu người bệnh ăn nhiều thực phẩm cứng có thể khiến cho cơ hàm hoạt động nhiều và cơn đau nhức sẽ bị tăng lên. Thậm chí, thực phẩm cứng còn gây hại cho răng, khiến cho răng dễ sứt mẻ, men răng bị tổn thương.

Do vậy, người bị viêm xoang hàm nên tránh ăn những loại thực phẩm cứng như: kẹo cứng, đá lạnh, hải sản có vỏ cứng…

II. Viêm xoang hàm nên ăn gì?

Người bị viêm xoang hàm có thể bỏ túi cho mình danh sách những loại thực phẩm tốt giúp cải thiện tình trạng bệnh:

1. Tỏi

Trong tỏi có chứa hợp chất Allicin, được mệnh danh là “kháng sinh tự nhiên”. 

Hợp chất này có tác dụng ức chế sự phát triển của một số loại vi khuẩn gây viêm xoang, cơ chế tác động của Allicin đó là ức chế tổng hợp protein, DNA, RNA làm chậm quá trình phát triển của vi khuẩn.

Do vậy, sử dụng tỏi là biện pháp hữu hiệu trong việc giảm tình trạng viêm xoang hàm, giảm dịch nhầy mũi và ngăn cho viêm xoang lan rộng hơn.

Bạn có thể dùng tỏi để ăn sống, thêm vào các món ăn (chú ý không nên đun tỏi ở nhiệt độ cao vì nhiều thành phần dễ bị bay hơi) hoặc bạn có thể giã lấy nước tỏi để nhỏ vào mũi.

2. Gừng

Gừng được sử dụng nhiều trong hỗ trợ điều trị viêm xoang nói chung và viêm xoang hàm nói riêng. Lý do là bởi gừng có chứa Gingerol, một thành phần có khả năng chống viêm mạnh mẽ, nhờ đó có thể làm giảm bớt các triệu chứng của viêm xoang hàm như (chảy nước mũi, ngạt mũi, đau nhức xoang mũi…).

Ngoài ra, gừng còn có tác dụng chống oxy hóa, loại bỏ gốc tự do dư thừa trong cơ thể. Từ đó, giúp tăng cường sức khỏe tổng thể cho người bệnh và thúc đẩy quá trình hồi phục cho bệnh. 

Bạn có thể dùng gừng để chế biến thành các món ăn như: rau cải nấu gừng, gà kho gừng, bò kho gừng, nước sấu ngâm gừng…

Chú ý không sử dụng gừng trong các trường hợp như: 

• Người đang chảy máu: chảy máu cam, máu răng, đi tiểu ra máu, nôn ra máu…
• Người bị cảm nắng, người hay ra mồ hôi.
• Người có tiền sử bệnh tim, tiểu đường.

3. Dứa

Nếu bạn đang bị viêm xoang hàm thì đừng từ bỏ dứa trong thực đơn hàng ngày của mình bởi đây là loại hoa quả rất tốt cho người bị viêm xoang hàm.

Theo các nghiên cứu, dứa chứa một số loại enzyme có tác dụng phá vỡ liên kết của các thành phần có trong dịch mũi nhầy. Từ đó, giúp cho quá trình đào thải dịch mũi được dễ dàng hơn.

Ngoài ra, dứa còn chứa một số hợp chất chống oxy hóa có tác dụng bảo vệ lớp niêm mạc xoang mũi tránh khỏi sự tác động của yếu tố bên ngoài (bụi bẩn, vi khuẩn…), ngặn chặn tình trạng viêm xoang hàm tiến triển.

Bạn có thể ăn dứa tươi, hoặc ép thành nước dứa, chế biến dứa kết hợp với các loại thực phẩm khác (thịt lợn, thịt gà, cà chua…).

Chú ý những trường hợp không nên ăn quá nhiều dứa: người bị đau dạ dày, huyết áp cao, béo phì, tiểu đường, người đang mang thai.

4. Các thực phẩm giàu probiotics

Probiotics là tên gọi chỉ nhóm vi khuẩn có lợi cho cơ thể, chúng có tác dụng chống lại sự tấn công của các loại vi khuẩn có hại, tăng cường sức đề kháng.

Tiêu thụ thực phẩm giàu Probiotics là một trong những giải pháp hiệu quả trong cải thiện tình trạng viêm xoang hàm do vi khuẩn gây nên, nhờ đó rút ngắn thời gian điều trị bệnh. 

Ngoài ra, loại thực phẩm còn giúp sức khỏe của người bệnh trở nên tốt hơn, hạn chế bệnh tái phát.

Một số loại thực phẩm giàu Probiotics mà người bệnh có thể sử dụng là: sữa chua, cà muối, dưa muối. Tuy nhiên, nếu người bệnh cũng bị vấn đề liên quan đến tiêu hóa (đau dạ dày) thì không nên tiêu thụ loại thực phẩm này quá nhiều.

5. Rau củ quả giàu chất chống oxy hóa

Các loại rau củ quả có màu sắc tươi sáng thường chứa hàm lượng cao các chất chống oxy hóa mạnh. 

Loại hợp chất này có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ vùng mũi xoang tránh khỏi sự tác động của gốc tự do, hạn chế sự rối loạn hoạt động của tế bào niêm mạc mũi xoang. Ngoài ra, chúng còn hỗ trợ ngăn ngừa sự phát triển quá trình trong viêm xoang mũi.

Các loại rau củ quả giàu chất chống oxy hóa nên được bổ sung thường xuyên bao gồm: khoai lang, xà lách, súp lơ xanh, cà rốt, cà chua…

6. Dầu dừa

Dầu dừa cung cấp lượng axit béo Omega-3 dồi dào và các chất béo lành mạnh khác. Nhiều nghiên cứu cho thấy, Omega-3 có vai trò quan trọng trong việc giảm viêm, chữa lành tổn thương do viêm xoang mũi gây ra.

Ngoài ra, Omega-3 còn có tác dụng cải thiện chất lượng giấc ngủ rất tốt, kéo dài thời gian ngủ. Cũng nhờ đó mà tăng cường sức khỏe tổng thể cho người bị viêm xoang hàm.

Do vậy, dầu dừa cũng chính là loại thực phẩm thật sự cần thiết cho người bệnh. Bạn có thể dùng dầu dừa để chiên xào, thay thế cho mỡ từ động vật hoặc các loại dầu thực vật khác.

7. Thực phẩm giàu kẽm

Người bị viêm xoang hàm nên sử dụng các loại thực phẩm giàu kẽm bởi kẽm có khả năng ức chế phản ứng viêm, khắc phục tình trạng sưng phù nề niêm mạc. Do vậy, sử dụng thực phẩm giàu kẽm cũng là cách cải thiện triệu chứng viêm xoang hàm như: giảm bớt ngạt mũi, giảm hắt hơi, sổ mũi.

Hơn thế nữa, kẽm cũng là dưỡng chất thúc đẩy sự hình thành và phát triển của tế bào miễn dịch, nhờ đó nâng cao sức đề kháng và giúp bệnh nhanh khỏi hơn.

Gợi ý cho bạn một số loại thực phẩm giàu kẽm đó là: trứng, sữa, thịt, ngũ cốc nguyên hạt (lúa mạch, ngô, yến mạch), các loại cây họ đậu (đậu xanh, đậu lăng…).

8. Các loại cá béo

Cá béo là nguồn cung cấp axit béo Omega-3 dồi dào, làm giảm mức độ tình trạng viêm trong xoang hàm và chống viêm mạnh mẽ.

Một số loại cá béo mà người bệnh có thể sử dụng là: cá hồi, cá tuyết, cá mòi, cá ngừ… 

Bên cạnh đó, người bị viêm xoang hàm nên thường xuyên tiêu thụ loại thực phẩm để tăng cường sức khỏe, giúp tình trạng bệnh nhanh được cải thiện. Mỗi tuần, bệnh nhân nên ăn khoảng 2-3 lần/tuần.

9. Nghệ 

Tiếp theo trong danh sách những loại thực phẩm mà người bị viêm xoang nên ăn đó là nghệ. Đây vừa là gia vị, vừa là dược liệu tự nhiên có khả năng kháng khuẩn và chống viêm mạnh mẽ.

Ngoài ra, nghệ còn đem lại nhiều lợi ích cho người bị viêm xoang hàm như: tăng cường chức năng hô hấp, làm lành tổn thương niêm mạc ở xoang hàm…

Có nhiều cách sử dụng khác nhau như: uống nước ép nghệ và mật ong, thêm nghệ vào các món ăn (cá kho nghệ, bò xào nghệ, gà xào nghệ, lòng xào nghệ).

10. Rau cải ngựa

Rau cải ngựa chứa các thành phần: vitamin C, glucose, canxi… giúp bổ sung năng lượng, tăng cường sức đề kháng cho người bệnh. Nhờ đó rút ngắn thời gian phục hồi cho người bị viêm xoang hàm.

Đồng thời, đây cũng là loại rau có chứa nhiều hợp chất có tính kháng khuẩn mạnh, giúp khắc phục tình trạng niêm mạc mũi xoang hàm bị viêm do vi khuẩn tấn công.

Vì thế, bạn có thể sử dụng rau cải ngựa trong bữa ăn để bệnh nhanh chóng khỏi nhé. Gợi ý cho bạn một số món ăn nấu từ rau cải ngựa như: rau cải ngựa nấu gừng, canh rau cải ngựa nấu với cà chua. 

11. Mật ong 

Trong danh sách những loại thực phẩm mà người bị viêm xoang nên ăn không thể thiếu được mật ong. 

Mật ong có chứa nhiều dưỡng chất (protein, chất béo, vitamin E cùng nhiều khoáng chất) có tác dụng làm làm kích ứng trong niêm mạc xoang mũi, sửa chữa những tổn thương bên trong niêm mạc xoang mũi, cung cấp nhiều năng lượng giúp người bệnh vượt qua mệt mỏi.

Để bệnh viêm xoang nhanh khỏi hơn, bạn nên duy trì uống nước mật ong pha với chanh hoặc ăn mật ong trực tiếp, mỗi lần 2-3 thìa cà phê mật ong.

12. Củ hành tây

Hành tây được ví như “kho báu” chứa nhiều chất chống oxy hóa quý giá, chúng có tác dụng đẩy lùi rất tốt trong việc đẩy lùi triệu chứng viêm sưng trong xoang mũi, làm loãng dịch nhầy ở xoang hàm.

Không những vậy, hành tây còn chứa Sulphur có đặc tính kháng khuẩn, kháng nấm ( nguyên nhân gây viêm xoang hàm).

Bạn có thể sử dụng hành tây để chế biến thành các món ăn như: hành tây nhồi cá hấp, thịt bò xào hành tây và cà chua, thịt heo xào hành tây.

13. Củ cải

Người bị viêm xoang hàm có thể bổ sung củ cải trắng hoặc củ cải đỏ vào trong thực đơn của mình. Bởi trong thành phần của củ cải có vitamin C với hàm lượng cao giúp đẩy lùi tình trạng viêm xoang hàm do vi khuẩn tấn công, làm loãng dịch nhầy mũi.

Từ nguyên liệu củ cải, bạn có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau, ví dụ như: cá chép kho củ cải, canh kim chi củ cải, củ cải nhồi thịt.

14. Uống nhiều nước mỗi ngày 

Nước chính là món quà tặng vô giá của thiên nhiên đối với sức khỏe, đặc biệt là với những người bị viêm xoang hàm. Uống đầy đủ nước mỗi ngày có thể giúp làm loãng dịch nhầy của mũi, giúp dịch nhầy dễ dàng xì ra dễ dàng hơn, nhờ đó thúc đẩy bệnh nhanh khỏi hơn.

III. Những món ăn tốt cho viêm xoang hàm

Ngoài những loại thực phẩm kể trên, chúng tôi xin được gợi ý cho bạn một số món tốt cho người bị viêm xoang hàm:

1. Canh củ cải trắng nấu tôm

Củ cải trắng và tôm đều là những loại thực phẩm tốt cho người bị viêm xoang hàm. Và bạn có thể kết hợp 2 nguyên liệu này để chế biến thành món củ cải trắng nấu với tôm. Cách thực hiện như sau:

- Chuẩn bị nguyên liệu: 

• 100 gam củ cải trắng.
• 200 gam tôm.
• Gia vị: bột nêm, muối, hành lá cắt nhỏ, bột năng.

- Rửa sạch tôm, bóc vỏ, rút chỉ lưng và băm nhuyễn. Tiếp theo, bạn gọt sạch vỏ của củ cải và rửa sạch.

- Thêm bột năng, cùng chút muối, hành lá và trộn đều. Vo thành nhiều viên tròn và cho vào nồi nước đun sôi trong 5 phút.

- Thái củ cải thành từng sợi nhỏ, sau đó thêm vào nồi canh tôm và đun nhỏ lửa cho tới khi canh sôi.

- Cuối cùng, bạn thêm bột nêm và muối vào nồi canh. Khi thấy củ cải có màu trong suốt thì bắc nồi xuống, để nguội và thưởng thức.

2. Cháo cá lóc, tía tô 

Thêm một gợi ý khác dành cho người bị viêm xoang hàm đó là món cháo cá lóc nấu với tía tô. Cách chế biến món ăn này rất đơn giản như sau:

- Chuẩn bị nguyên liệu:

• Cá lóc: 500 gam
• Gạo tẻ: ½ bát để ăn cơm
• Gạo nếp: ⅓ bát
• Đỗ xanh: ¼ bát
• Tía tô, hành lá, gừng, hành khô
• Gia vị: hạt nêm, hạt tiêu, dầu ăn

- Rửa sạch tía tô, hành lá và thái nhỏ. Gọt vỏ gừng và hành khô, rửa sạch. Sau đó, đập dập gừng và băm nhỏ hành khô.

- Gạo tẻ, gạo nếp, đỗ xanh đem đi rửa sạch và cho vào nồi. Bạn thêm nước vào sao cho nước ngập trên 1 đốt ngón tay so với bề mặt hỗn hợp gạo và đỗ. Thêm chút gia vị vào nồi sao cho vừa miệng, và ninh tới khi gạo và đỗ chín mềm.

- Rửa sạch cá lóc (tránh bị vỡ mật cá, sẽ bị đắng), thái thành từng miếng vừa đủ ăn. Cho cá vào luộc và thêm gừng, hành lá vào nồi luộc cá.

- Sau khi cá chín, vớt cá ra đĩa và gỡ bỏ xương. Thêm nước mắm và hạt tiêu để ướp cá sao cho vừa miệng.

- Cho hành khô đã băm nhỏ, thêm dầu ăn và phi thơm.

- Cho nước luộc cá vào nồi cháo, thêm cá đã tẩm ướp gia vị và đun tới khi cháo sôi. Tiếp tục thêm  hành phi và tía tô vào nồi cháo và đun cho tới khi chín tới.

- Cuối cùng, khi hỗn hợp đã nấu chín, bạn bắc nồi xuống, múc cháo ra, để nguội và thưởng thức.

3. Cháo gạo lứt đậu đỏ

Nếu bạn đang bị tắc nghẹt mũi, thường xuyên xì mũi thấy dịch mũi đặc thì nên đưa món cháo gạo lứt đậu đỏ vào thực đơn của mình.

Cháo gạo lứt đỏ có tác dụng rất tốt trong việc làm lỏng dịch mũi, giúp thông xoang mũi và giảm đau nhức vùng xoang mũi.

Cách thực hiện cháo gạo lứt đậu đỏ như sau:

• Chuẩn bị nguyên liệu: 100 gam gạo lứt, 50 gam đậu đỏ. 
• Rửa sạch gạo lứt và đậu đỏ, đem gạo lứt và đậu đỏ ninh thành cháo, nấu nhừ.

Sau đó bạn múc cháo ra bát và thưởng thức.

Trên đây là những thông tin về người bệnh viêm xoang hàm nên ăn gì và nên kiêng gì. Hy vọng bạn sẽ lựa chọn những loại thực phẩm tốt để duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, giúp tình trạng bệnh sẽ nhanh chóng cải thiện và sớm thoát khỏi bệnh viêm xoang hàm.