Từ trang sách: Không chỉ là giai thoại...

Từ trang sách: Không chỉ là giai thoại...
Khi được tập hợp trong cuốn sách 'Giai thoại Việt Nam', độc giả vừa được giải trí vừa thấm thía nhiều bài học về lối sống, cách ứng xử…

Từ trang sách: Không chỉ là giai thoại...
Ảnh minh họa.

Bên cạnh ca dao, tục ngữ, những giai thoại được lưu truyền luôn góp một phần quan trọng trong việc phản ánh thực trạng cũng như văn hóa dân gian. Khi được tập hợp trong cuốn sách “Giai thoại Việt Nam”, độc giả vừa được vừa thấm thía nhiều bài học về lối sống, cách ứng xử…

Bộ sách có nhiều tập cùng những trang bìa màu đỏ mang lại cảm giác tươi vui, truyền thống cùng những nét vẽ, họa tiết tinh nghịch thể hiện nhân vật quen thuộc trong các giai thoại như cô thôn nữ, thầy đồ, đứa trẻ, viên quan…

Mỗi tập sách khá mỏng dù kể khoảng 40 câu chuyện là các giai thoại trong nhiều thời kì được phân loại theo nội dung: Câu đối, Truyện Kiều, sân khấu dân gian. Tuy các giai thoại đa phần đều rất ngắn, có tác phẩm chưa đến 100 chữ, nhưng đều “sống động, hấp dẫn, nửa thực, nửa hư”.

Tập sách mang tên “Đánh trống qua cửa nhà sấm” (giai thoại về thơ) có lẽ là một trong những tập để lại nhiều ấn tượng nhất khi khắc họa khá rõ nét sự muôn màu muôn vẻ của văn hóa, xã hội Việt Nam nhiều thế kỉ trước.

Dưới góc nhìn của dân gian, anh hùng luôn được ghi nhớ công lao; người có khí phách, tài năng luôn được lưu truyền, nhưng những kẻ xấu sẽ bị “nguyền rủa truyền đời”, “ đóng đinh vào cây thánh giá lịch sử”.

Bày tỏ ý chí, tài năng

Trong số những giai thoại được giới thiệu trong tập “Đánh trống qua cửa nhà sấm”, có rất nhiều câu chuyện, vần thơ thể hiện được tài năng, ý chí của nhân vật. Qua đây, độc giả không khó để cảm nhận được cái tài, cái chí của con người, ở mọi lứa tuổi, giai cấp, hoàn cảnh sống luôn được quý trọng, lưu truyền rộng rãi trong dân gian.

Đó là giai thoại về “Bài thơ tự trách mình” của Lê Quý Đôn khi còn bé. Từ câu trách mắng “là thằng rắn mày, rắn mặt” của bố, Lê Quý Đôn đã vịnh ra bài thơ tự trách mình sử dụng tên của các loài rắn: “Chẳng phải liu điu vẫn giống nhà/ Rắn mà biếng học chẳng ai tha/ Thẹn đèn hổ lửa đau lòng mẹ/ Nay thét mai gầm rát cổ cha…”.

Xiển Ngộ thì mượn bốn chữ “điên, cuồng, ngu, ngộ” tưởng chừng chỉ được sử dụng để chê bai, tạo ra bốn câu thơ “để tỏ chí khí của mình”: “Cao Tổ điên cuồng người hào kiệt/ Vũ Đế giác ngộ chuyện thần tiên/ Tăng Điểm ngông cuồng với trời đất/ Nhan Tử ngu ngơ mà thánh hiền”.

Người xưa, bên cạnh việc sùng bái, kính trọng những tín ngưỡng về yếu tố siêu nhiên như trời, đất, thần thánh thì còn bộc lộ tư tưởng “Nên ở người ta, há ở trời”.

Được thần báo mộng rằng khoa này chưa chắc đã thành danh, người học trò đã ngâm thơ cự thần, thể hiện cái chí cũng như sự tự tin vào tài năng của bản thân. Cũng có học trò đạt được thành công liền ngâm thơ, chứng minh rằng thần báo mộng sai: “Tiến sĩ khoa này quyết lấy tươi!/ Cớ chi còn đợi đến ba mươi?/ Thần nhân nói thế là sao vậy?/ Nên ở người ta, há ở trời”.

Thơ luôn là một phương tiện quan trọng truyền tải nội dung cũng như những giá trị tinh thần trong xã hội, văn hóa Việt Nam. Qua những giai thoại về thơ, những cái hay, cái đẹp đã được gìn giữ và lan truyền muôn đời.

Đả kích cái sai, cái ác

Thơ không chỉ thể hiện những cái đẹp, cái tốt mà cũng là một thứ để dân gian chống lại nhiều điều sai trái, vô lí. “Hạc chi huyền bài/ Khuyển bất thức tự/ Cầm thú tương thương/ U nhân hà dự?” (tạm dịch: “Hạc kia đeo bài/ Chó không biết chữ/ Cầm thú hại nhau/ Người sao can dự?”). Đây là lời tuyên án đanh thép, dũng cảm của quan án họ Đỗ bênh vực lẽ phải trước cái ác.

Chẳng là, lão đại thần trí sĩ họ Tạ lợi dụng quyền thế của mình để hống hách, sách nhiễu dân lành. Thậm chí lão còn nuôi hạc “chân hạc đeo vòng vàng, cổ hạc lại đeo một chiếc bài ngà, có đề mấy chữ “Ai đánh chết hạc, phải đền mạng”.

Một lần, con hạc đó vào phá vườn của dân bị con chó cắn chết. Trước yêu cầu đòi đền mạng của tên đại thần, vị quan họ Đỗ đã dứt khoát, vượt qua sức ép của quyền thế để trả lại công bằng cho người dân.

Chỉ cần bốn câu thơ được nhắc đến, người dân sẽ nhớ đến ngay hình tượng vị quan thanh liêm, chính trực cùng tên đại thần trí sĩ ác độc hống hách đáng bị chê cười, phê phán.

Hay có thơ rằng: “Khỉ ơi, tỉnh dậy đi thôi!/ Đừng chờ cây đổ đi đời nhà mi…” khiến Đặng Kim toát mồ hôi hột. Cũng vì, ông ta vốn làm quan tới tước hầu, nhưng vì muốn lấy lòng chúa liền xin làm con mày (con nuôi) và đổi theo họ Trịnh, tự đặt tên là Trịnh An. Khi đọc được câu thơ này, ông ta đã vội từ quan, chỉ chăm chú vào đọc sách ngâm thơ…

 

Link gốc: https://giaoducthoidai.vn/tu-trang-sach-khong-chi-la-giai-thoai-post684677.html

Bình luận

0 bình luận, đánh giá

TVQuản trị viênQuản trị viên

Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm

Trả lời.
Thông tin người gửi
Nhấn vào đây để đánh giá
Thông tin người gửi
Cùng chuyên mục
Hà Nội: Lên phương án cấm xe máy chạy xăng, dầu trên Vành đai 1 từ tháng 7/2026

Hà Nội: Lên phương án cấm xe máy chạy xăng, dầu trên Vành đai 1 từ tháng 7/2026

13-07-2025 17:35

Dự kiến, từ 1/7/2026 không còn mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực Vành đai 1 ở Hà Nội.

Bài xem nhiều

Đáng chú ý

Nổi bật trang chủ
13 Tháng 07, 2025

Được mệnh danh là “Naples của Việt Nam”, Nha Trang thu hút du khách xứ sở kim chi nhờ bãi biển đẹp, khí hậu ôn hoà và chi phí phải chăng. Hơn thế nữa, thời gian bay ngắn cũng là điểm cộng lớn đối với người Hàn Quốc trong bối cảnh kinh tế còn nhiều biến động.

Đọc thêm
Cựu Tổng Tư lệnh Zaluzhnyi tiết lộ 'đường sống' bất ngờ của Ukraine trước 'bão lửa' từ quân Nga

Cựu Tổng Tư lệnh Zaluzhnyi tiết lộ 'đường sống' bất ngờ của Ukraine trước 'bão lửa' từ quân Nga

13 Tháng 07, 2025

Một loại tên lửa "lỗi thời" của Mỹ có thể trở thành cứu tinh cho Ukraine, cựu Tổng Tư lệnh Ukraine Zaluzhnyi khẳng định.

AFF chú ý đặc biệt bộ đôi sao trẻ U23 Việt Nam

AFF chú ý đặc biệt bộ đôi sao trẻ U23 Việt Nam

13 Tháng 07, 2025

Trước thềm giải U23 Đông Nam Á, AFF chú ý đặc biệt tới hai cầu thủ của đội U23 Việt Nam.

Vì sao ngày càng nhiều người chọn cuộc sống độc thân?

Vì sao ngày càng nhiều người chọn cuộc sống độc thân?

12 Tháng 07, 2025

Ngày càng có nhiều người chủ động lựa chọn cuộc sống độc thân và hài lòng với tình trạng này.

Loạt sao Hoàng Anh Gia Lai đầu quân cho tân binh V-League

Loạt sao Hoàng Anh Gia Lai đầu quân cho tân binh V-League

12 Tháng 07, 2025

Đại gia mới nổi của bóng đá Việt Nam chiêu mộ một loạt ngôi sao của CLB Hoàng Anh Gia Lai.

Triệt xóa nhóm cho gần 700 người ở Đà Nẵng vay lãi nặng

Triệt xóa nhóm cho gần 700 người ở Đà Nẵng vay lãi nặng

12 Tháng 07, 2025

Từ đầu năm 2023 đến nay, nhóm người này cho hơn 660 người tại Đà Nẵng vay với tổng số tiền trên 20 tỷ đồng,...

Lãnh tụ Khamenei: Iran đã giáng một đòn mạnh vào nước Mỹ

Lãnh tụ Khamenei: Iran đã giáng một đòn mạnh vào nước Mỹ

12 Tháng 07, 2025

Vào ngày 23 tháng 6 năm 2025, Iran đã tấn công căn cứ quân sự Al Udeid của Hoa Kỳ tại Qatar.

Bộ ảnh cưới đẹp như cổ tích của Đình Tú - Ngọc Huyền khiến cộng đồng mạng chao đảo

Bộ ảnh cưới đẹp như cổ tích của Đình Tú - Ngọc Huyền khiến cộng đồng mạng chao đảo

12 Tháng 07, 2025

Diễn viên Ngọc Huyền vừa tung bộ ảnh cưới đẹp như cổ tích khiến cộng đồng mạng chao đảo. Cặp đôi nhận mưa lời khen...

Tạm dừng vận hành phà quân sự khu vực cầu phao Phong Châu

Tạm dừng vận hành phà quân sự khu vực cầu phao Phong Châu

12 Tháng 07, 2025

Tạm dừng vận hành phà quân sự (thay thế cầu phao Phong Châu) qua sông Hồng từ 5h sáng 12/7/2025 do mực nước lên cao...

Tạm giữ hình sự nhóm 'cò mồi' tại cổng bệnh viện phụ sản Trung ương

Tạm giữ hình sự nhóm 'cò mồi' tại cổng bệnh viện phụ sản Trung ương

12 Tháng 07, 2025

Sáng 12/7, CATP Hà Nội cho biết đang tạm giữ hình sự 3 đối tượng để điều tra về vi phạm quy định về khám,...

Iran ra 'tối hậu thư' cực rắn cho Mỹ, ép Washington phải bồi thường, xin lỗi, cam kết an ninh

Iran ra 'tối hậu thư' cực rắn cho Mỹ, ép Washington phải bồi thường, xin lỗi, cam kết an ninh

12 Tháng 07, 2025

Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi tuyên bố, Tehran sẵn sàng quay lại bàn đàm phán với Mỹ về chương trình hạt nhân, nhưng...

Vụ bánh mỳ 208.000 đồng bán tại sân bay Nội Bài: Cục Hàng không vào cuộc

Vụ bánh mỳ 208.000 đồng bán tại sân bay Nội Bài: Cục Hàng không vào cuộc

12 Tháng 07, 2025

Cục Hàng không Việt Nam giao Cảng vụ hàng không miền Bắc chủ trì, phối hợp với sân bay Nội Bài xác minh, làm rõ...

Mỹ nhân đẹp nhất Trung Quốc năm 2025 và cuộc sống độc thân, kín tiếng ở tuổi U40

Mỹ nhân đẹp nhất Trung Quốc năm 2025 và cuộc sống độc thân, kín tiếng ở tuổi U40

12 Tháng 07, 2025

Ở tuổi 38, Lưu Diệc Phi vẫn là "tượng đài nhan sắc", được bình chọn là mỹ nhân đẹp nhất làng điện ảnh Hoa ngữ...

Du học mất sức hút tại Trung Quốc

Du học mất sức hút tại Trung Quốc

12 Tháng 07, 2025

Trung Quốc, từng là thị trường tuyển sinh dồi dào của các trường đại học quốc tế, đang đối mặt với bước ngoặt lớn.

Thủ tướng nước thuộc NATO tuyên bố thẳng: Ukraine và EU 'đã thua'

Thủ tướng nước thuộc NATO tuyên bố thẳng: Ukraine và EU 'đã thua'

12 Tháng 07, 2025

Nhà lãnh đạo Hungary cho biết phương Tây đã theo đuổi một chiến lược thất bại ở Ukraine và đang thúc giục quay trở lại...

0.91750 sec| 2307.703 kb