Từ trang sách: Không chỉ là giai thoại...

Từ trang sách: Không chỉ là giai thoại...
Khi được tập hợp trong cuốn sách 'Giai thoại Việt Nam', độc giả vừa được giải trí vừa thấm thía nhiều bài học về lối sống, cách ứng xử…

Từ trang sách: Không chỉ là giai thoại...
Ảnh minh họa.

Bên cạnh ca dao, tục ngữ, những giai thoại được lưu truyền luôn góp một phần quan trọng trong việc phản ánh thực trạng cũng như văn hóa dân gian. Khi được tập hợp trong cuốn sách “Giai thoại Việt Nam”, độc giả vừa được vừa thấm thía nhiều bài học về lối sống, cách ứng xử…

Bộ sách có nhiều tập cùng những trang bìa màu đỏ mang lại cảm giác tươi vui, truyền thống cùng những nét vẽ, họa tiết tinh nghịch thể hiện nhân vật quen thuộc trong các giai thoại như cô thôn nữ, thầy đồ, đứa trẻ, viên quan…

Mỗi tập sách khá mỏng dù kể khoảng 40 câu chuyện là các giai thoại trong nhiều thời kì được phân loại theo nội dung: Câu đối, Truyện Kiều, sân khấu dân gian. Tuy các giai thoại đa phần đều rất ngắn, có tác phẩm chưa đến 100 chữ, nhưng đều “sống động, hấp dẫn, nửa thực, nửa hư”.

Tập sách mang tên “Đánh trống qua cửa nhà sấm” (giai thoại về thơ) có lẽ là một trong những tập để lại nhiều ấn tượng nhất khi khắc họa khá rõ nét sự muôn màu muôn vẻ của văn hóa, xã hội Việt Nam nhiều thế kỉ trước.

Dưới góc nhìn của dân gian, anh hùng luôn được ghi nhớ công lao; người có khí phách, tài năng luôn được lưu truyền, nhưng những kẻ xấu sẽ bị “nguyền rủa truyền đời”, “ đóng đinh vào cây thánh giá lịch sử”.

Bày tỏ ý chí, tài năng

Trong số những giai thoại được giới thiệu trong tập “Đánh trống qua cửa nhà sấm”, có rất nhiều câu chuyện, vần thơ thể hiện được tài năng, ý chí của nhân vật. Qua đây, độc giả không khó để cảm nhận được cái tài, cái chí của con người, ở mọi lứa tuổi, giai cấp, hoàn cảnh sống luôn được quý trọng, lưu truyền rộng rãi trong dân gian.

Đó là giai thoại về “Bài thơ tự trách mình” của Lê Quý Đôn khi còn bé. Từ câu trách mắng “là thằng rắn mày, rắn mặt” của bố, Lê Quý Đôn đã vịnh ra bài thơ tự trách mình sử dụng tên của các loài rắn: “Chẳng phải liu điu vẫn giống nhà/ Rắn mà biếng học chẳng ai tha/ Thẹn đèn hổ lửa đau lòng mẹ/ Nay thét mai gầm rát cổ cha…”.

Xiển Ngộ thì mượn bốn chữ “điên, cuồng, ngu, ngộ” tưởng chừng chỉ được sử dụng để chê bai, tạo ra bốn câu thơ “để tỏ chí khí của mình”: “Cao Tổ điên cuồng người hào kiệt/ Vũ Đế giác ngộ chuyện thần tiên/ Tăng Điểm ngông cuồng với trời đất/ Nhan Tử ngu ngơ mà thánh hiền”.

Người xưa, bên cạnh việc sùng bái, kính trọng những tín ngưỡng về yếu tố siêu nhiên như trời, đất, thần thánh thì còn bộc lộ tư tưởng “Nên ở người ta, há ở trời”.

Được thần báo mộng rằng khoa này chưa chắc đã thành danh, người học trò đã ngâm thơ cự thần, thể hiện cái chí cũng như sự tự tin vào tài năng của bản thân. Cũng có học trò đạt được thành công liền ngâm thơ, chứng minh rằng thần báo mộng sai: “Tiến sĩ khoa này quyết lấy tươi!/ Cớ chi còn đợi đến ba mươi?/ Thần nhân nói thế là sao vậy?/ Nên ở người ta, há ở trời”.

Thơ luôn là một phương tiện quan trọng truyền tải nội dung cũng như những giá trị tinh thần trong xã hội, văn hóa Việt Nam. Qua những giai thoại về thơ, những cái hay, cái đẹp đã được gìn giữ và lan truyền muôn đời.

Đả kích cái sai, cái ác

Thơ không chỉ thể hiện những cái đẹp, cái tốt mà cũng là một thứ để dân gian chống lại nhiều điều sai trái, vô lí. “Hạc chi huyền bài/ Khuyển bất thức tự/ Cầm thú tương thương/ U nhân hà dự?” (tạm dịch: “Hạc kia đeo bài/ Chó không biết chữ/ Cầm thú hại nhau/ Người sao can dự?”). Đây là lời tuyên án đanh thép, dũng cảm của quan án họ Đỗ bênh vực lẽ phải trước cái ác.

Chẳng là, lão đại thần trí sĩ họ Tạ lợi dụng quyền thế của mình để hống hách, sách nhiễu dân lành. Thậm chí lão còn nuôi hạc “chân hạc đeo vòng vàng, cổ hạc lại đeo một chiếc bài ngà, có đề mấy chữ “Ai đánh chết hạc, phải đền mạng”.

Một lần, con hạc đó vào phá vườn của dân bị con chó cắn chết. Trước yêu cầu đòi đền mạng của tên đại thần, vị quan họ Đỗ đã dứt khoát, vượt qua sức ép của quyền thế để trả lại công bằng cho người dân.

Chỉ cần bốn câu thơ được nhắc đến, người dân sẽ nhớ đến ngay hình tượng vị quan thanh liêm, chính trực cùng tên đại thần trí sĩ ác độc hống hách đáng bị chê cười, phê phán.

Hay có thơ rằng: “Khỉ ơi, tỉnh dậy đi thôi!/ Đừng chờ cây đổ đi đời nhà mi…” khiến Đặng Kim toát mồ hôi hột. Cũng vì, ông ta vốn làm quan tới tước hầu, nhưng vì muốn lấy lòng chúa liền xin làm con mày (con nuôi) và đổi theo họ Trịnh, tự đặt tên là Trịnh An. Khi đọc được câu thơ này, ông ta đã vội từ quan, chỉ chăm chú vào đọc sách ngâm thơ…

 

Link gốc: https://giaoducthoidai.vn/tu-trang-sach-khong-chi-la-giai-thoai-post684677.html

Bình luận

0 bình luận, đánh giá

TVQuản trị viênQuản trị viên

Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm

Trả lời.
Thông tin người gửi
Nhấn vào đây để đánh giá
Thông tin người gửi

Bài xem nhiều

Đáng chú ý

Nổi bật trang chủ
Bảng xếp hạng đại học thế giới 2026: Kỷ lục gần 2.200 trường
18 Tháng 09, 2025

Bảng xếp hạng đại học thế giới năm 2026 do Times Higher Education (THE) công bố ghi nhận kỷ lục gần 2,2 nghìn trường được xếp hạng, cao gấp 2,6 lần so với một thập kỷ trước.

Đọc thêm
Châu Âu bắt đầu chơi trò chơi nguy hiểm với ông Trump và Trung Quốc

Châu Âu bắt đầu chơi trò chơi nguy hiểm với ông Trump và Trung Quốc

18 Tháng 09, 2025

Theo Politico, Liên minh châu Âu đang chuẩn bị áp đặt lệnh trừng phạt đối với một số công ty Trung Quốc như một phần...

Trương Dư Hi bị fan cuồng đột nhập, đe dọa

Trương Dư Hi bị fan cuồng đột nhập, đe dọa

18 Tháng 09, 2025

Trương Dư Hi cho biết, đây không phải lần đầu cô bị kẻ xấu rình rập.

Ông Putin bất ngờ tuyên bố Nga phải

Ông Putin bất ngờ tuyên bố Nga phải "đi trên lưỡi dao"

18 Tháng 09, 2025

Tổng thống Nga Vladimir Putin kêu gọi nội các "cẩn trọng" trong việc thực hiện các biện pháp chống lạm phát, đồng thời duy trì...

Thua sốc ở Champions League, Benfica ‘trảm tướng’

Thua sốc ở Champions League, Benfica ‘trảm tướng’

18 Tháng 09, 2025

Benfica gây chấn động khi quyết định sa thải HLV Bruno Lage ngay sau trận thua 2-3 đầy cay đắng trước Qarabag ở trận mở...

Giá xăng dầu hôm nay 17/9: Tăng nhanh bất thường

Giá xăng dầu hôm nay 17/9: Tăng nhanh bất thường

17 Tháng 09, 2025

Giá xăng dầu hôm nay 17/9, trên thị trường giá dầu thô liên tiếp tăng dữ dội từ đầu tuần cho đến nay, với sắc...

V (BTS) và Jennie (BLACKPINK) tiếp tục vướng nghi vấn hẹn hò

V (BTS) và Jennie (BLACKPINK) tiếp tục vướng nghi vấn hẹn hò

17 Tháng 09, 2025

V (BTS) và Jennie (BLACKPINK) tiếp tục làm dấy lên tin đồn hẹn hò sau khi cùng tham dự một buổi hòa nhạc.

Triệt phá đường dây đưa người Trung Quốc nhập cảnh trái phép tại Lào Cai

Triệt phá đường dây đưa người Trung Quốc nhập cảnh trái phép tại Lào Cai

17 Tháng 09, 2025

Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Lào Cai đã khởi tố vụ án tổ chức đưa người Trung Quốc nhập cảnh trái phép vào...

Bộ Y tế cảnh báo khẩn cấp 3 loại thuốc nghi làm giả

Bộ Y tế cảnh báo khẩn cấp 3 loại thuốc nghi làm giả

17 Tháng 09, 2025

Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa ban hành các văn bản cảnh báo thuốc giả, yêu cầu địa phương khẩn trương kiểm tra,...

Trường Đại học cho sinh viên nghỉ tết Bính Ngọ 30 ngày liên tục

Trường Đại học cho sinh viên nghỉ tết Bính Ngọ 30 ngày liên tục

17 Tháng 09, 2025

Vừa khai giảng năm học mới được ít hôm, trường ĐH Công thương TP Hồ Chí Minh đã thông báo lịch cho sinh viên nghỉ...

Hà Nội lọt Tốp 2 thành phố có ẩm thực đường phố ngon nhất châu Á

Hà Nội lọt Tốp 2 thành phố có ẩm thực đường phố ngon nhất châu Á

17 Tháng 09, 2025

Tạp chí Time Out (Anh) vừa công bố danh sách những điểm đến có đồ ăn đường phố hấp dẫn nhất châu Á, trong đó...

Công an Đà Nẵng giải cứu nam sinh bị 'bắt cóc online' tống tiền

Công an Đà Nẵng giải cứu nam sinh bị 'bắt cóc online' tống tiền

17 Tháng 09, 2025

Công an TP Đà Nẵng giải cứu thành công một nam sinh bị những kẻ lừa đảo tạo ra vụ "bắt cóc online" để tống...

V-League có thay đổi bất ngờ, đội Công Phượng thêm thách thức

V-League có thay đổi bất ngờ, đội Công Phượng thêm thách thức

17 Tháng 09, 2025

Theo thông báo mới nhất của ban tổ chức giải V-League và hạng Nhất có sự thay đổi về suất lên xuống hạng.

Mai Vàng 2025 có những gì mới, nghệ sĩ nào được đề cử?

Mai Vàng 2025 có những gì mới, nghệ sĩ nào được đề cử?

17 Tháng 09, 2025

Những cái tên như Tùng Dương, Hòa Minzy... hay những concert "Tổ quốc trong tim", "Tự hào là người Việt Nam"... sẽ là những cái...

HLV châu Âu tiến cử cầu thủ Việt kiều cho đội tuyển Việt Nam

HLV châu Âu tiến cử cầu thủ Việt kiều cho đội tuyển Việt Nam

17 Tháng 09, 2025

Huấn luyện viên Velizar Popov tiến cử trung vệ Việt kiều Kyle Colonna cho đội tuyển Việt Nam.

1.17219 sec| 2307.703 kb