Từ trang sách: Không chỉ là giai thoại...

Từ trang sách: Không chỉ là giai thoại...
Khi được tập hợp trong cuốn sách 'Giai thoại Việt Nam', độc giả vừa được giải trí vừa thấm thía nhiều bài học về lối sống, cách ứng xử…

Từ trang sách: Không chỉ là giai thoại...
Ảnh minh họa.

Bên cạnh ca dao, tục ngữ, những giai thoại được lưu truyền luôn góp một phần quan trọng trong việc phản ánh thực trạng cũng như văn hóa dân gian. Khi được tập hợp trong cuốn sách “Giai thoại Việt Nam”, độc giả vừa được vừa thấm thía nhiều bài học về lối sống, cách ứng xử…

Bộ sách có nhiều tập cùng những trang bìa màu đỏ mang lại cảm giác tươi vui, truyền thống cùng những nét vẽ, họa tiết tinh nghịch thể hiện nhân vật quen thuộc trong các giai thoại như cô thôn nữ, thầy đồ, đứa trẻ, viên quan…

Mỗi tập sách khá mỏng dù kể khoảng 40 câu chuyện là các giai thoại trong nhiều thời kì được phân loại theo nội dung: Câu đối, Truyện Kiều, sân khấu dân gian. Tuy các giai thoại đa phần đều rất ngắn, có tác phẩm chưa đến 100 chữ, nhưng đều “sống động, hấp dẫn, nửa thực, nửa hư”.

Tập sách mang tên “Đánh trống qua cửa nhà sấm” (giai thoại về thơ) có lẽ là một trong những tập để lại nhiều ấn tượng nhất khi khắc họa khá rõ nét sự muôn màu muôn vẻ của văn hóa, xã hội Việt Nam nhiều thế kỉ trước.

Dưới góc nhìn của dân gian, anh hùng luôn được ghi nhớ công lao; người có khí phách, tài năng luôn được lưu truyền, nhưng những kẻ xấu sẽ bị “nguyền rủa truyền đời”, “ đóng đinh vào cây thánh giá lịch sử”.

Bày tỏ ý chí, tài năng

Trong số những giai thoại được giới thiệu trong tập “Đánh trống qua cửa nhà sấm”, có rất nhiều câu chuyện, vần thơ thể hiện được tài năng, ý chí của nhân vật. Qua đây, độc giả không khó để cảm nhận được cái tài, cái chí của con người, ở mọi lứa tuổi, giai cấp, hoàn cảnh sống luôn được quý trọng, lưu truyền rộng rãi trong dân gian.

Đó là giai thoại về “Bài thơ tự trách mình” của Lê Quý Đôn khi còn bé. Từ câu trách mắng “là thằng rắn mày, rắn mặt” của bố, Lê Quý Đôn đã vịnh ra bài thơ tự trách mình sử dụng tên của các loài rắn: “Chẳng phải liu điu vẫn giống nhà/ Rắn mà biếng học chẳng ai tha/ Thẹn đèn hổ lửa đau lòng mẹ/ Nay thét mai gầm rát cổ cha…”.

Xiển Ngộ thì mượn bốn chữ “điên, cuồng, ngu, ngộ” tưởng chừng chỉ được sử dụng để chê bai, tạo ra bốn câu thơ “để tỏ chí khí của mình”: “Cao Tổ điên cuồng người hào kiệt/ Vũ Đế giác ngộ chuyện thần tiên/ Tăng Điểm ngông cuồng với trời đất/ Nhan Tử ngu ngơ mà thánh hiền”.

Người xưa, bên cạnh việc sùng bái, kính trọng những tín ngưỡng về yếu tố siêu nhiên như trời, đất, thần thánh thì còn bộc lộ tư tưởng “Nên ở người ta, há ở trời”.

Được thần báo mộng rằng khoa này chưa chắc đã thành danh, người học trò đã ngâm thơ cự thần, thể hiện cái chí cũng như sự tự tin vào tài năng của bản thân. Cũng có học trò đạt được thành công liền ngâm thơ, chứng minh rằng thần báo mộng sai: “Tiến sĩ khoa này quyết lấy tươi!/ Cớ chi còn đợi đến ba mươi?/ Thần nhân nói thế là sao vậy?/ Nên ở người ta, há ở trời”.

Thơ luôn là một phương tiện quan trọng truyền tải nội dung cũng như những giá trị tinh thần trong xã hội, văn hóa Việt Nam. Qua những giai thoại về thơ, những cái hay, cái đẹp đã được gìn giữ và lan truyền muôn đời.

Đả kích cái sai, cái ác

Thơ không chỉ thể hiện những cái đẹp, cái tốt mà cũng là một thứ để dân gian chống lại nhiều điều sai trái, vô lí. “Hạc chi huyền bài/ Khuyển bất thức tự/ Cầm thú tương thương/ U nhân hà dự?” (tạm dịch: “Hạc kia đeo bài/ Chó không biết chữ/ Cầm thú hại nhau/ Người sao can dự?”). Đây là lời tuyên án đanh thép, dũng cảm của quan án họ Đỗ bênh vực lẽ phải trước cái ác.

Chẳng là, lão đại thần trí sĩ họ Tạ lợi dụng quyền thế của mình để hống hách, sách nhiễu dân lành. Thậm chí lão còn nuôi hạc “chân hạc đeo vòng vàng, cổ hạc lại đeo một chiếc bài ngà, có đề mấy chữ “Ai đánh chết hạc, phải đền mạng”.

Một lần, con hạc đó vào phá vườn của dân bị con chó cắn chết. Trước yêu cầu đòi đền mạng của tên đại thần, vị quan họ Đỗ đã dứt khoát, vượt qua sức ép của quyền thế để trả lại công bằng cho người dân.

Chỉ cần bốn câu thơ được nhắc đến, người dân sẽ nhớ đến ngay hình tượng vị quan thanh liêm, chính trực cùng tên đại thần trí sĩ ác độc hống hách đáng bị chê cười, phê phán.

Hay có thơ rằng: “Khỉ ơi, tỉnh dậy đi thôi!/ Đừng chờ cây đổ đi đời nhà mi…” khiến Đặng Kim toát mồ hôi hột. Cũng vì, ông ta vốn làm quan tới tước hầu, nhưng vì muốn lấy lòng chúa liền xin làm con mày (con nuôi) và đổi theo họ Trịnh, tự đặt tên là Trịnh An. Khi đọc được câu thơ này, ông ta đã vội từ quan, chỉ chăm chú vào đọc sách ngâm thơ…

 

Link gốc: https://giaoducthoidai.vn/tu-trang-sach-khong-chi-la-giai-thoai-post684677.html

Bình luận

0 bình luận, đánh giá

TVQuản trị viênQuản trị viên

Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm

Trả lời.
Thông tin người gửi
Nhấn vào đây để đánh giá
Thông tin người gửi
Cùng chuyên mục
Nhiều người dương tính với ma túy trong quán Bar ở Phú Thọ

Nhiều người dương tính với ma túy trong quán Bar ở Phú Thọ

15-09-2025 16:40

Kiểm tra Bar Lucky Lounge trên địa bàn phường Vĩnh Phúc (Phú Thọ) Công an phát hiện có nhiều người dương tính với ma túy.

Bài xem nhiều

Đáng chú ý

Nổi bật trang chủ
5 yếu tố then chốt nâng tầm vị thế giáo dục Việt Nam
15 Tháng 09, 2025

Đến năm 2045, Việt Nam có hệ thống giáo dục quốc dân hiện đại, công bằng và chất lượng, đứng vào nhóm 20 quốc gia hàng đầu thế giới.

Đọc thêm
Salah lập kỷ lục phạt đền, đưa Liverpool bay cao ở Ngoại hạng Anh

Salah lập kỷ lục phạt đền, đưa Liverpool bay cao ở Ngoại hạng Anh

15 Tháng 09, 2025

Pha lập công muộn giúp Mohamed Salah trở thành chân sút phạt đền vĩ đại nhất lịch sử Liverpool và đội duy trì khởi đầu...

NATO thất vọng tột cùng trước phản ứng bất ngờ của Mỹ đối với Nga

NATO thất vọng tột cùng trước phản ứng bất ngờ của Mỹ đối với Nga

15 Tháng 09, 2025

Theo Reuters, các quốc gia NATO châu Âu được cho là 'thất vọng và bối rối' trước phản ứng của Washington đối với vụ máy...

Để giáo dục Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu ‘top’ 20 thế giới

Để giáo dục Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu ‘top’ 20 thế giới

15 Tháng 09, 2025

Nghị quyết số 71-NQ/TW đặt mục tiêu đến năm 2045, Việt Nam có hệ thống giáo dục hiện đại, công bằng, chất lượng, vào nhóm...

Giảm trừ gia cảnh 15,5 triệu đồng: Tránh để lạc hậu ngay từ khi đề xuất

Giảm trừ gia cảnh 15,5 triệu đồng: Tránh để lạc hậu ngay từ khi đề xuất

15 Tháng 09, 2025

Bộ Tài chính vừa đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh thuế thu nhập cá nhân (TNCN) từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu...

Ông Trump ra tối hậu thư về xung đột Ukraine cho tất cả thành viên NATO

Ông Trump ra tối hậu thư về xung đột Ukraine cho tất cả thành viên NATO

15 Tháng 09, 2025

Tổng thống Mỹ đã yêu cầu các thành viên NATO dừng mua dầu Nga và ủng hộ mức thuế quan cao đối với Trung Quốc,...

Messi thành ‘tội đồ’, Muller lập kỷ lục ở MLS

Messi thành ‘tội đồ’, Muller lập kỷ lục ở MLS

15 Tháng 09, 2025

Lionel Messi thành 'tội đồ' của Inter Miami, trong khi Thomas Muller đi vào lịch sử giải Nhà nghề Mỹ (MLS).

7 bộ phim Hàn Quốc đình đám khiến khán giả hụt hẫng khi xem đến tập cuối cùng

7 bộ phim Hàn Quốc đình đám khiến khán giả hụt hẫng khi xem đến tập cuối cùng

13 Tháng 09, 2025

Đã có nhiều bộ phim Hàn Quốc chinh phục trái tim khán giả bằng cốt truyện lôi cuốn, tình tiết hấp dẫn, nhưng rồi lại...

Ông Zelensky lại gay gắt công kích Trung Quốc

Ông Zelensky lại gay gắt công kích Trung Quốc

13 Tháng 09, 2025

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky một lần nữa với giọng điệu gay gắt cáo buộc Bắc Kinh không thực sự sẵn sàng góp phần chấm...

Hạn chế học thứ Bảy: Giảm áp lực cho học sinh

Hạn chế học thứ Bảy: Giảm áp lực cho học sinh

13 Tháng 09, 2025

Trong tuần đầu tiên của năm học 2025 2026, nhiều phụ huynh tại TPHCM bày tỏ lo lắng khi con em phải đến trường...

Cặp vợ chồng dùng acid chế giấm giả, bán ra thị trường hơn 1.000 lít mỗi ngày

Cặp vợ chồng dùng acid chế giấm giả, bán ra thị trường hơn 1.000 lít mỗi ngày

13 Tháng 09, 2025

Công an triệt phá đường dây sản xuất giấm giả bằng acid (axit) công nghiệp do cặp vợ chồng ở Đà Nẵng cầm đầu, mỗi...

Bóng đá nữ Thái Lan quyết lật đổ tuyển Việt Nam ở SEA Games

Bóng đá nữ Thái Lan quyết lật đổ tuyển Việt Nam ở SEA Games

13 Tháng 09, 2025

Tuyển nữ Thái Lan hướng đến mục tiêu giành lại HCV SEA Games 33 sau 12 năm chờ đợi.

Diễn viên Lương Thế Thành lên tiếng về tin ly hôn Thúy Diễm vì

Diễn viên Lương Thế Thành lên tiếng về tin ly hôn Thúy Diễm vì "cảnh nóng" của vợ

13 Tháng 09, 2025

Diễn viên Lương Thế Thành phủ nhận tin đồn ly hôn Thúy Diễm do vợ đóng "cảnh nóng", khẳng định luôn tin tưởng và ủng...

Ba Lan điều 40 ngàn quân đến sát Belarus, bất ngờ đóng cửa biên giới

Ba Lan điều 40 ngàn quân đến sát Belarus, bất ngờ đóng cửa biên giới

13 Tháng 09, 2025

Ba Lan sẽ đóng cửa hoàn toàn biên giới với Belarus vào lúc nửa đêm từ thứ Năm đến thứ Sáu. Một trạm kiểm soát...

Đã rõ lý do Đặng Thị Hồng bị VFV cấm thi đấu

Đã rõ lý do Đặng Thị Hồng bị VFV cấm thi đấu

12 Tháng 09, 2025

VĐV Đặng Thị Hồng vừa bị Liên đoàn bóng chuyền Việt Nam (VFV) cấm thi đấu và theo văn bản từ kỳ họp Ban chấp...

1.02701 sec| 2303.703 kb